پیشینه کانتینر

وقتی Mclean بیست ساله درسال ۱۹۳۵یک کامیون دست دوم به قیمت ۱۲۰دلار خرید هرگز فکر نمی کرد که در آینده ای نزدیک او وارد بازار کشتیرانی شود وبعدها او را پدر کانتینریزاسیون به نامند، بعدها با برادر و خواهر خود یک شرکت حمل ونقل (باربری سابق ) تأسیس کرد وخودش هم به عنوان یکی از رانندگان آن شروع به کار کرد ،‌۲ سال بعد یعنی درسال ۱۹۳۷ وقتیکه او درکنار اسکله منتظر تخلیه عدل های پنبه از کامیونش بود ،به کندی تخلیه عدل های پنبه از کامیون که توسط کارگران بندر انجام می شد معترض بودودرحالی که از کندی عملیات تخلیه به شدت عصبانی بود با خودش فکر میکرد(( نمیشودبه جای این عملیات خسته کننده وزمان بر ، تمام عدل های پنبه یکباره به داخل کشتی حمل ودر مقصد نیز یک جا تخلیه میگردید ؟)) او درسال ۱۹۵۵ شرکت حمل ونقل را فروخت و وارد بازار کشتیرانی شد وهمان زمان یعنی ۱۹۵۵ درخطوط کشتیرانی خودش وبرای اولین بار ۵۸ کانتینر ۳۵ فوت را بر روی عرشه یکی از کشتی هایش حمل کرد و پهنة دریا را شکافت.

اکنون ۵۲ سال ازآن تاریخ میگذرد وکانتینر نه تنها درحمل ونقل دریائی بلکه اگربا دقت نگاه کنیم تمام زندگی را تحت تأثیر قرارداده است ،‌از ویژگی های حمل ونقل کانتینری ،‌حمل ونقل ارزان ، مطمئن وایمن کالا را میتوان نام برد. بقول یکی از مدیران بزرگترین ناوگان حمل ونقل کانتینری دنیا، هزینه حمل ونقل یک تلویزیون از کره جنوبی تا کپنهاگ حدود ۱۵ دلار است درحالیکه هزینه حمل ونقل همان تلویزیون از بندر تا مرکز فروش در کپنهاگ همان ۱۵ دلار است. آیا تا به حال فکر کرده اید اگر پدیده ای به نام کانتینر نبود همین کامپیوتر جلوی شما به چه قیمتی به دست شما میرسید؟ آمارها نشان میدهد حجم تجارت دریایی جهانی درسال ۱۳۸۴ حدود ۷ میلیارد تن بوده است که ۴۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تن آن سهم حمل ونقل کانتینر بوده است وپیش بینی میشود این رقم تا سال ۲۰۱۰ به ۵۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تن برسد، آنچه که مسلم است درطول ۵۲ سالی که از تولد کانتینر درجهان گذشته است حمل ونقل کانتینری مراحل مختلف زیر را پشت سر گذاشته است.

مرحلة اول : جایگزین شدن کشتی های کانتینری به جای کشتی های حمل کالاهای عمومی که منجر به ایمنی بیشتر وجلوگیری از صدمه دیدن وکاهش تعرفة بیمه کالا گردید .

مرحلة دوم : کاهش هزینه حمل ونقل کانتینر به دلیل افزایش ظرفیت حمل کشتی های کانتینر بر و نیز افزایش سرعت آنها بود .

اگر چه امروزه کشتی های کانتینر بر پا نا ماکس با ظرفیت بیش از TEU 9000 در حمل ونقل دریایی دنیا فعال هستند ولی گزارش ها حکایت از آن دارد که پس از کشتی های پانا ماکس بزودی کشتی هایی با ظرفیت بیشتری بنام سوئز ماکس و مالاگا ماکس وارد حمل ونقل دریایی کانتینری خواهند شد. کشتی های کانتینر بر با ظرفیت TEU 12500 با آبخور ۵/۱۴ و عرض بیش از ۵۰ متر که قادر خواهند بود از کانال سوئز عبور کنند و به همین دلیل آنان را سوئز ماکس نامیده اند ظرفیت سوئز ماکس به نسبت پانا ماکس های موجود بیش از ۳۰% خواهد بود ،‌ولی اعجاب انگیز تر کشتی هایی با ظرفیت TEU 18000 می باشند که درحال ساخت بوده وبا آبخوری درحدود ۲۱ متر قادر می باشد از تنگه مالاگا بگذرند و اصطلاحاً به آنها مالاگا ماکس گویند،مالا گا ماکس ها در مقایسه با پانا ماکس ها از ظرفیتی حدود دو برابر برخوردار می باشند .

درمنطقه ای که ما زندگی می کنیم بنادر جبل علی و رشید در امارات و شهید رجائی بندرعباس بعنوان بنادر تخلیه وبارگیری کانتینری به شمار میروند ، دو بندر پر ترافیک امارت یعنی جبل علی و رشید تا پایان سال ۲۰۰۵ نزدیک به میلیون ها کانتینر تخلیه کرده اند. بندر شهید رجائی ایران از رده ۹۴ جهان از لحاظ کانتینری ظرف چند سال گذشته به رده ۶۵ صعود کرده است که باتوجه به طرح توسعة این بندر که بین ۵-۳ سال آینده اجراء خواهدشد ظرفیت کانتینری آن از TEU 5/1 میلیون به TEU 5/5 خواهد رسید درسالهای گذشته حدود ۷۰%‌ از کالاهای کانتینری ایران وارد بنادر امارات می شدوتنها چیزی حدود ۳۰% مستقیماً وارد بنادر ایران میگردید ،‌خوشبختانه با تلاش هایی که درچندسال اخیر در بنادر کشور و بویژه بندر شهید رجائی انجام شده است درحال حاضر تنها ۳۰% از کالاهای کانتینری کشور از طریق جبل علی امارات وپس از بارگیری مجدد وارد بنادر کشور می شود، به عبارت دیگر با توسعه خطوط لاینری دربنادر کشور ،‌ما شاهدآن هستیم که بیش از ۷۰% کالاهای کانتینری کشور ،‌مستقیماً وارد بنادر ایران بویژه بندر شهید رجائی میگردد ،‌امید است باتوجه به قرار گرفتن کشور در مسیرهای اصلی ترانزیتی از جمله کریدور شمال – جنوب وکریدور شرق به غرب وهمچنین موقعیت ژئو پلتیکی ایران ،‌ما شاهد افزایش چشمگیر عملیات تخلیه وبارگیری کالاهای کانتینری در بنادر کشور باشیم

* آشنایی با اینکه حمل با کانتینر دارای چه مزایایی می باشد و شناخت انواع مختلف آن

* آشنایی با شیوه های تخلیه و بارگیری در کانتینر

* آشنایی با انواع کشتی های مخصوص حمل در حمل کالا با کانتینر

* آشنایی با خسارت وارده به کانتینر

* آشنایی با ترمینالهای کانتینر در مبادی ورودی ایران

آشنایی با اینکه حمل با کانتینر دارای چه مزایایی می باشد و شناخت انواع مختلف آن

پیشرفت تکنولوژی در زمینه حمل و نقل باعث گردیده تا متصدیان حمل و نقل تمام سعی و کوشش خود را بکار برند تا محمولات سریعتر و سالمتر به مقصد برسد.یکی از این پدیده ها که باعث تسهیل حمل و نقل بین المللی می گردد حمل کالا بوسیله کانتینر( Container)است.اصولا استفاده از کانتینر از اواسط دهه ۱۹۶۰ رایج گردید.اصولا کانتینرهای استاندارد از سال ۱۹۶۵ به بعد وارد بازار حمل و نقل گردیده و مورد استفاده قرار گرفت و باعث شد تا هزینه های حمل و نقل و بسته بندی کاهش پیدا کند.

۱-۱ کاهش خسارت ناشی از شکستگی ٬ خراب شدن یا سرقت مورد بیمه

۲-۱ کاهش هزینه های بسته بندی ٬ تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه

۳-۱ حمل یکجای مورد بیمه در کانتینر با توجه به ظرفیت آن

۴-۱ حمل با کانتینر امکان تحویل کالا را از محل تولید به مصرف ممکن میسازد (Door to Door)

۵-۱ حمل با کانتینر سرعت کار بار گیری و تخلیه را افزایش می دهد.

۱-۲ حذف جابجایی سنتی کالا از سیستم حمل و نقل

۲-۲ حداکثر بهره گیری از فضای مفید وسایل حمل

۳-۲ تسهیل در آماده سازی کشتی برای عملیات بارگیری و تخلیه

۴-۲ ممانعت از بارگیری اضافی(Over storage) در وسیله حمل

۵-۲ ایجاد ایمنی و تعادل بهتر و سریعتر در کشتی

۶-۲ کاهش مبادله اسناد مربوط به کالا که باعث وقفه و معطلی در عملیات بارگیری و تخلیه می گردد.

اصولا سیستم حمل و نقل بین المللی کلیه این کوششها و مساعی را بدین جهت مبذول می دارد که بتواند از سرمایه گذاری های انجام شده در این سیستم بهترین بهره برداری را بنماید.

بسیاری از کارشناسان سیستم حمل و نقل براین عقیده اند که پیدایش کانتینر در واقع همان انقلاب تکنو لوژیکی در صنعت حمل و نقل بوده است.«اگر فرض کنیم حمل کالا بوسیله کانتینر اتفاق افتاده و تمام شده باشد ٬ توسعه آن هنوز ادامه داردو در دهه آینده با سرعت زیادتری شکل تکمیلی خود را طی خواهد کرد و مسیر های جایگزینی ٬ تغییر در توازن کالا های وارده و صادره و نوع تکنو لوژی و عملیات مورد بهره برداری از جمله عواملی است که ریسک سر مایه گذاری این سیستم را بالا می برد.در مورد کشور خودمان نخست باید بررسی کرد که چند درصد از مبادلات بین المللی ایران را کالاهای قابل حمل با کانتینر تشکیل می دهد و سهم فعلی مبادله کالا با کانتینر چه فاصله ایی با این درصد از مبادلات دارد؟ جالب است بدانیم که کانتینر بعنوان محفظه ٬ متعلق به خط کشتیرانی است یا خط کشتیرانی آن را از مالکش اجاره کرده است. باید در هر مسیر تجاری محاسبه شود که تعداد دفعاتی که کانتینر از مبداء اولیه پر شده و پس از تخلیه در مقصد نهایی٬ به مبداء اولیه باز می گردد چند بار در سال است».